Anasayfa , Haberler , Yiğit Yirmibeş | Kara Veba’dan Korona’ya, Kapitalizm’den Komünizm’e

Yiğit Yirmibeş | Kara Veba’dan Korona’ya, Kapitalizm’den Komünizm’e

Korona’nın azizliğine bakın! Yaklaşık bir ay önce imkânsız olduğu düşünülen, sağlık hizmetlerine ayrılacak büyük devlet harcamaları, özel sağlık sektörünün kaldırılması, kira dondurmaları, bir kısım işçilerin evlerden çalışması ve planlı ekonomi gibi komünal politikalar artık insanların ana gündem maddesi olarak tartışılıyor.

Kara Veba’dan Korona’ya, Kapitalizm’den Komünizm’e

1347 yılına gelene kadar birkaç yıl boyunca doğuyla ticaret yapan tüccarların anlattığı doğudaki ölüm ve dehşet dalgasıyla ilgili yürek dağlayıcı hikayeler Avrupalıları iyice huzursuz etmişti.

Ekim 1347’de Sicilya’daki Messina Limanı’na bir gemi yanaştı. O gemiden inen az sayıdaki hayatta kalmış denizci, Veba’ya yakalanmıştı. Kan öksürüyor ve acı içinde çığlıklar atıyorlardı. “Ölüm Gemisi” hemen mühürlendi ve geri gönderildi, ama artık çok geçti.

Sonraki yıllarda, Çin ya da İpek Yolu kaynaklı bir hastalık, Avrupa nüfusunun %70’ini öldürmeye devam etti. O zamanların en iyi arşivcilerinden olan Ralph Higden ‘insanlığın neredeyse onda biri hayatta kaldı’ diyordu.

Felaketin yol açtığı can kayıpları, eşi benzeri görülmemiş bir emek gücü kıtlığına da yol açtı. Bu durum özgür serflerin daha yüksek ücretler ödemeleri için lordlara yaptığı muazzam bir baskı sürecini getirdi.

İngiliz monarşisi, büyük bir panik halinde serflerin yüksek ücret talep etmesini yasaklayan çılgınca yasalar çıkardı. Ücret artışlarının dondurulmasını içeren “Emekçiler Yasası”, köylülerin pahalı kıyafetler giymelerini yasaklayan “Giderler Yasası” ve en sonunda vebadan sağ kalanlar üzerine uygulanan “Kelle vergisi” artık iyice felce uğramış toplumun patlamasına ve 1381 Büyük Köylü İsyanı’na yol açtı.

Veba iyice çürümüş olan feodalizme balyoz darbesi indirmiş oldu. Felç olmuş sistem veba felaketiyle başa çıkamıyordu. Kara Veba belki de ilk kez küçük burjuvaziyi tarih sahnesine çıkardı.

Benzer şekilde, koronavirüsü henüz bu tarihsel paralellikler kadar ölümcül bir yerde olmasa da kapitalizmin çürümüşlüğünü gözler önüne seriyor. Yaklaşık bir ay önce politik ve ekonomik olarak imkânsız olduğu düşünülen, sağlık hizmetlerine ayrılacak büyük devlet harcamaları, özel sağlık sektörünün kaldırılması, kira dondurmaları, bir kısım işçilerin evlerden çalışması ve planlı ekonomi gibi komünal politikalar artık insanların ana gündem maddesi olarak tartışılıyor.

Komünizm, bizlere tarihsel bilmecenin cevaplarını gösteriyor. Kapitalizmin bu salgını kendi kavramlarıyla çözememesi, yapılması gerekenin kanıtını tekrar gözümüze sokuyor.

Yiğit Yirmibeş

2020-03-20