ATİK Online Birlik Mücadele Zafer!
Avusturya’da VW’den KTM’e kadar büyük iş gücü kaybı olacak. Uzmanlar daha sonra ne olacak diye bu soruna cevap arıyor. Ev aletleri üreticisi Miele’de 1300, Bosch’ta 3500 işçi, teknoloji grubunda ve hatta SAP’de sırada 10.000 kişi var. Çok çeşitli sektörlerde devam eden ekonomik kriz, birçok sektörde bir kez daha büyük bir işten çıkarma dalgası anlamına geliyor. Büyük şirketlerdeki işten çıkartmalar özellikle otomotiv sektöründeki çalışanları etkileyecek. Volkswagen 2025 yazından itibaren fabrika kapanışlarını ve operasyonel işten çıkartmaları şimdiden duyurdu. Bu durum 30 000 kadar işçiyi etkileyecek,yani işinden edecek. Bu durumda AUDİ ve BMW’de birkaç bin işçi risk altında olabilir.
Bu gelişmeler yerli şirketlerle sınırlı değil, Avusturya’da işsizlik Ekim ayı sonunda yaklaşık 372.000 kişinin işsiz olmasıyla bir önceki aya göre yeniden artış gösterdi. Mobilya parekendecisi KİKA/LEİNER’in iflası yeni gündeme geldi. 1400 kişi işini kaybedecek. Genel olarak iflaslar nedeniyle çok sayıda iş kaybı yaşanıyor. Viyana’daki indirim parekendecisi PEPCO 600 kişiyi işten çıkarmak zorunda kaldı. Otomobil aksesuarları zinciri FORSTINGER’de perakende sektöründe 500’den fazla kişi işini kaybetti. Çift tekerlekli araç üretici KTM’de takvim yılında 700 çalışanını işten çıkarttıktan sonra, tek vardiyaya geçiş nedeniyle yaklaşık 300 işçi daha iş yerini kaybedecek.
Elbette işten çıkarmalar genellikle uzun stratejik değerlendirmelerin ve ekonomik duruma veya jeopolitik gerilimlere verilen tepkilerin ardından gerçekleşiyor. Büyük işten çıkarmalar kısa vadede bütçeyi rahatlatabilir ve ekonomik açıdan belirsiz zamanlarda finansal istikrarı sağlayabilir. Aynı zamanda bu tür önlemlerin uzun vadeli etkileri de göz ardı edilmemelidir. Sonuçta güven ve iş ahlakı zarar görüyor.
Havard Business Review’de yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, Mart 2020 ile Kasım 2022 arasında büyük çapta işten çıkarma yapan 146 şirket incelendi. Bu amaçla operasyonel işten çıkarmaların öncesinde ve sonrasında işçilerle yapılan anketlerde temel bulgu: geriye kalan çalışanların güveni ve çalışma morali, işten çıkarmalardan sonra büyük ölçüde zarar görüyor ve eski haline dönmesi 12 ile 18 ay sürüyor. Daha yakın tarihli işten çıkarmalar için bu süre 18 ile 24 ay arasında daha uzundur ve aynı zamanda açık kilit pozisyonların yeni personel ile doldurulup doldurulmadığına da bağlıdır. Uzun vadede işten çıkarmalar, şirketler için çalışan motivasyonunda önemli kayıplar anlamına gelebilir ve daha sonra yeniden inşa için onlara değerli zaman kaybettirebilir. Bu nedenle çalışmanın yazarlarının tavsiyesi şu: iş gücünüzün çalışma moraline daha fazla dikkat edin ve küçülmenin gerçekten doğru adım olup almadığını düşünün.
Tetikleyici olarak yeni teknolojiler
Peki büyük işten çıkarmalar aslında önlenebilir mi? Bir şirket artık kâr elde edemiyorsa veya iş modeli artık geçerli değilse, genellikle kesintiler meydana gelir. Ekonomik Araştırma Enstitüsü (Wifo) ekonomist, endüstri ve inovasyon uzmanı Klaus Friesenbichler, ‘’aksi taktirde uzun süre var olmaz’’ diyor. Uluslararası ekonomi süreci otomobil endüstrisi örneğini kullanarak açıklıyor. Burada yeni teknolojilere geçiş nedeniyle içten yanmalı motordan uzaklaşarak büyük bir yapısal değişimin olduğu biliniyor. Bunların hepsi uluslararası bir aşamada gerçekleşiyor. İyi kâr sağlayan iş modelleri ortadan kaldırılıyor ve pazara yeni rakipler giriyor. Friesenbichler, ‘’elbette bunların hepsi bir anda oluyor’’ diyor. ‘’Burada tepki vermeye karar vermemiz gerekiyordu.’’ Burada hem durgunluğa bağlı olarak zayıflayan talep hem de sektördeki çalkantılar çok önemli. Uzaman, bir şirketin insanlara zarar vermek istediği için değil, üretim programı yeniden yapılandırıldığı için işten çıkardığını söylüyor. Bu genellikle belirli üretim kapasitelerinin ortadan kalkması anlamına geliyor. Bir şirketin pozisyonlarını azaltmasının ve işten çıkarmanın gerçekten ‘’karşılık getirip getirmeyeceği’’ her zaman başka hangi yeniden yapılandırma önlemlerinin planlandığına ve şirketin ne kadar büyük olduğuna bağlıdır. Burada ne kadar büyük olursa dayanma olasılığı o kadar artar.
Sırada ne var?
Sosyolog ve işgücü piyasası uzmanı Trude Hausegger, sonuçta etkilenen insanlara ne olacağını biliyor. Avusturya’da büyük işten çıkarmaların belirli kurallara uyması gerekecek. Derhal Kamu İstihdam Hizmeti’ne (AMS) bildirilmeli ve ardından AMS ile görüşmelisiniz. Hausegger ‘’örneğin iklim değişikliği nedeniyle şirkette büyük bir yeniden yapılanma yapmak zorundaysanız ancak yakında tekrar çok sayıda çalışana ihtiyacının olacaksa ‘’yer değiştirme anlamlıdır’’ diyor. Somut olarak bu şu anlama gelir: çalışanlarınızın mevcut yetkinlik ve becerilerinin neler olduğunu ve gelecekte nelerin önemli olacağını tanımlarsınız. Bir şirketin hangi ek bilgi birikimine ihtiyacı vardır? Daha sonra geçişi gerçekleştirmek için kamu yetkilileri ve federal eyaletlerle birlikte eğitim ve ileri eğitime yönelik çözümler üzerinde aktif olarak çalışıyoruz.
Ancak Hausegger, insanları şirkette tutmak hiç işe aramıyorsa, işveren temsilcileri, çalışma konseyleri ve devlet idareleri tarafından tasarlanan sözde işe yerleştirme vakıflarının olduğunu açıklıyor. İşten çıkarılanlar vakıf işsizlik maaşı ve genellikle burs alıyor. Vakıf konseptinde sponsorlar sonuçta insanlara hangi kursların verilmesi gerektiğini ve neleri yönetebileceklerini belirtiyor. Uzman ‘’bu çok detaylı düzenlemeleri olan bir program ve ilk şok sırasında işten çıkarmalardan etkilenen insanlara duygusal destek sağlayabilir’’ diyor.
Müzakerelerin sonucu
Bunun 2016’dan bir örneği var: Styria’daki otomotiv tedarikçisi MAGNA’da 1000 den fazla çalışan işten çıkarıldığında bunlar ‘’Wirtschaftsoffesive WOF’’ taşeron vakfına yerleştirildi. Vakıf aracılığıyla etkilenenler, örneğin mekatronik mühendisi veya ressam olmak üzere yeniden eğitildi. Bu bizzat Magna tarafından, AMS, STYRİA ve eyalet tarafında finanse edildi.
2023’teki ilk KİKA/LEINER iflasının ardından 40 şubeden 23‘ü kapanmak zorunda kaldığı zaman 1500 çalışanı işini kaybetti. İnsanlar bölgesel vakıflardan yeniden eğitildi. Bu da onların işsizlik yardımlarından daha uzun süre faydalanmaları ve aynı zamanda diğer şubelere geçiş için daha kolay geçiş çözümleri anlamına geliyordu. Profesyonel çözüm olarak, örneğin Steirmark eyaleti sendikası Avusturya genelinde bir vakfın kurulması yönünde çağrıda bulundu. Her federal eyaletin bir iflas vakfı kurma seçeneği bulunmuyor ancak bir çok çalışanın hemen tekrar iş bulamayacak olması nedeniyle federal hükümetin genel bir çözüme ihtiyacı olduğu belirtiliyor.
Sosyal olarak kabul edilebilir mi?
‘’Sosyal olarak kabul edilebilir işten çıkarmalar’’ terimi, şirketler çok sayıda insanı işten çıkarmak zorunda kaldıklarından bahsederken de sıklıkla kullanılıyor. Peki bu aslında ne anlama geliyor? Hausegger ‘’en önemli şey insanlara kendilerini başka yerlerde nasıl iyi bir şekilde konumlandırabilecekleri konusunda seçenekler sunmaktır’’ diyor. Özellikle çok sayıda kişiyi işten çıkarmak zorunda kalan büyük şirketler, masrafları kendilerine ait olmak üzere işe yerleştirme tavsiyesi sunmalıdır. İş hukuku aynı zamanda çalışanların daha ‘’sosyal’’ bir şekilde nasıl işten çıkarılabileceğini de düzenliyor. Bir departmandan aynı anda çok sayıda kişinin kovulması durumunda, genellikle yaşlılar tercih edilir, ancak aynı zamanda çocuklara bakmak zorunda olan kişiler de işten çıkarılmaya karşı korunur. Ancak şirketin durumu ne kadar sorunluysa, uygun temellerin kurulması o kadar zor oluyor. Çünkü bunlar için gereken mali kaynaklar o zaman yetersiz kalıyor. Her durumda, tercih edilen yöntemin kısa süreli çalışma mı yoksa vakıf mı olduğuna ilişkin seçenekler öncesinde AMS ile genellikle yakın müzakereler yapılır. Etkilenen bölgede şirkette yeni çıkarılan vasıflı çalışanların şu anda aranıp aranmadığı kontrol edilir. Ayrıca Hausegger, iş piyasasının şu anda çok değişken olduğunu söylüyor.
Pek çok şirket hâlâ vasıflı işçilere ihtiyaç duyulan pozisyonları dolduramıyor ve aynı zamanda işsizlik artıyor. Bu nedenle büyük işten çıkarmalar olduğunda şu soru her zaman dikkate alınmalıdır: insanlar yine de küçük bir uyum eğitimi ile transfer edilebilir mi?
