‘Amerikan rüyası’ iflas etti

DETROIT | 20 – 07 – 2013 | Otomotiv işçilerinin kenti Detroit, “kriz önlemleri” adı altında işçi sınıfından yapılan kesintilerin ardından iflas bayrağını çekti. Terk edilmiş fabrikalar ve otomobil fiyatına satın alınabilecek evlerle dolu kent, Amerikan rüyasının simgesi kabul ediliyordu.

Amerika’nın Michigan eyaletinde bulunan ve otomotivin merkezi olarak kabul edilen Detroit iflas bayrağını çekiyor. Amerikan rüyasının kaynağı kabul edilen Detroit’in borçları 15 milyar doları aşınca, kent iflas başvurusunda bulundu. Kararın geçerli olabilmesi için hakim tarafından onanması gerekiyor.

Ekonomik krizin etkisiyle 2010 yılından bu yana bazı kent ve kasabaların iflasını ilan ettiği ABD’de, Detroit’in iflası farklı bir yer tutuyor.

‘Bugün Detroit, yarın Amerika’
Internet sitelerinde yer alan haberlerin altında “Bugün Detroit, yarın Amerika” gibi yorumlara sıklıkla rastlanırken, Detroit’in iflası 18,5 milyar dolarlık borçla, ülke tarihinin en büyük şehir iflası olarak tarihe geçti.

Detroit Acil Durum Müdürü Kevyn Orr’un hazırladığı iflas kararı dosyasını kabul eden Vali Rick Snyder, “18,5 milyar dolarlık borcu bulunan Detroit’in iflastan başka şansı kalmamıştı” dedi. Michigan’ın eski girişimcilerinden, milyoner Cumhuriyetçi Vali Snyder, 1 Mart 2013’te Detroit’te mali acil durum ilan etmiş ve bu girişim işçilerin haklarının gaspedilmesinin ve sermayeye kaynak aktarımının bir aracı olarak kullanılacak olmasıyla eleştirilmişti.

Son aylarda 10 bin çalışanının maaşını ödemek için devlet destekli tahvil çıkaran Detroit’te, yaşanan ekonomik kriz nedeniyle son on yılda şehrin nüfusu yüzde 28 azaldı. General Motors ve Chrysler’in 2009 yılında iflasını istemesiyle birlikte büyük bir darbe alan Detroit, özellikle bu tarihten itibaren yüksek oranda göç vermeye başlamıştı.

İşçi kenti, terk edilmiş fabrikalarla dolu
Özellikle savaş sonrası dönemde, dünyadaki otomobillerin çoğunu üreten Detroit işçilerinin kitlesel mücadeleleri sonucunda, kent ABD’de kişi başı gelirin ve ev sahibi olma oranının en yüksek olduğu yerlerden biriydi. Detroit’te bugün sokakların yüzde 40’ında sokak lambaları yanmazken, şehir terk edilmiş fabrikalarla, 78 bin terk edilmiş binayla ve yeni bir arabadan daha ucuza satılan evlerle dolu.

“World Socialist Web Site”da Mart 2013’te Jerry White imzalı olarak yayımlanan bir analiz yazısında, Detroit’in geldiği durumun, sermaye sınıfı için, işçi sınıfı tarafından kazanılan emeklilik, temizlik, sokak aydınlatması, parasız eğitim, sağlık yardımı gibi hakların dolaylı yoldan geri alınması ve yeni bir kâr kaynağına dönüştürülmesi anlamına geldiği vurgulandı. “Detroit’in yazgısı, bir bütün olarak Amerikan kapitalizminin evriminin yoğunlaşmış bir ifadesidir” denilen yazıda, Obama hükümeti tarafından yapılan müdahaleler sonucunda, işe yeni başlayan bir otomobil işçisinin alım gücü 1930’ların düzeyine düşerken, aynı süreçte kârların Gayrisafi Yurtiçi Hasıla içindeki payının tarihin en yüksek düzeyine ulaştığı belirtildi.

Geçen dört buçuk yıl boyunca krizi yaratan sermaye kesimine yönelik kaynak aktarımının hızla arttığına dikkat çekilen yazıda, Detroit’in durumuna ilişkin şu yorum yapılıyor: “Detroit’te tekrarlanan nakarat, tüm ABD’dekiyle ve dünyadakiyle aynı: Borsalar yükselir ve şirket kârları rekor kırarken bile modern toplumun en temel gereksinimlerini güvence altına alacak para yok.”

(sol haber portali)