ATİK Online Birlik Mücadele Zafer!
ANKARA | 19 – 12 – 2010 | Aydın, yazar ve sanatçilar ankara’da ‚kürtçe konuşuyoruz‘ eylemi yapti. Bütün konuşmacilarin kürtçe konuştuğu sokak etkinliğine ihd ankara şubesi, devrimci 78’liler federasyonu, kaldiraç, bdp, emep, esp, sosyalist parti ve sdp temsilcileri de kürtçe açiklamalarla katildi.
Ankaralı Türk aydın ve sanatçılar ile siyasi parti ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri, Kürtlerin anadil talebine destek vermek amacıyla Kürtçe mesajlar okudu. Yüksel Caddesi’nde gerçekleştirilen etkinlikte „Kürtçe konuşuyoruz“ yazılı pankart açıldı. „Ez zimanê gelê kurd im/Ben Kürt halkının diliyim“ isimli etkinlikte Şair Ahmet Telli Gidersen Yıkılık Bu Kent isimli şiirini Kürtçe olarak okurken, Şükrü Erbaş, Cigerxwin’in Gulfiros isimli şiirini okudu. Etkinlikte Sibel Özbudun, Temel Demirer, Gökçe Otlu, Mehmet Özer, Akif Kurtuluş, Aydın Şimşek, Abdullah Aydın, Yılmaz Demiral, İsmail Beşikçi, Oktay Etiman ile SDP, Sosyalist Parti, ESP, EMEP, Devrimci 78’liler Federasyonu temsilcileri anadilin temel bir hak olduğu, anadil üzerindeki yasakların kaldırılması gerektiği mesajlarını verdiler.
Eylemde Yapılan Kürtçe Konuşmalar:
SİBEL ÖZBUDUN: NİKAŞKİRİNA MAFE-HEQE ZİMANE DAYİKE GORA PİVANEN MİN SUÇE, ŞERMA-FEHETİYA MERİBUNE YE. AHMET TELLİ: BESELAV BEKELAM EM BİGERİN Lİ KUÇEYAN BELKİ Bİ ME RE RONİ BİBİN HEMU VAROŞ… ABDULLAH AYDIN: EM TİŞTEN WEDEXE BİŞKİNİN. MEHMET ÖZER: U ZİMANE XWE YA HİMBERDERKETİNE, Bİ ZİMANE GELE KURD VE AVA DİKİM. AYDIN ŞİMŞEK: WİJDANA MİN HER TİM CEM GELE KURD U CEM ZİMANE Xİ YE… AKİF KURTULUŞ: EZ ZİMANE ZİKMAKİ ME. TEMEL DEMİRER: QEDERA WAN, WEDERA, HATİNA Mİ E Jİ. İSMAİL BEŞİKÇİ: MİROV, Bİ ZİMANE DAYİKE XWE VE HEYE. YILMAZ DEMİRAL: EZ E Lİ VİR GOTAREKE PEŞKEŞ BİKİM, WE ÇAVA BE EZ Jİ NİZANİM, LEVRE EZ E „Bİ ZİMANEKİ KU NAYE ZANİN“ BİPEYVİM…
SİBEL ÖZBUDUN
Dibên ku dengkirina-qezîkirina bi zaimanê dê-daikê heqi ke-mafi ke.
Na, ez tev li vê dîtînê-gotinê nabim.
Zimanê dayikê li gotinê pir pêş va ye- dûr e.
We qet bîstye ku bibên nefes-heva girtin heq e- maf e.
Nîkaşkirina mafê-heqê zimanê dayikê gora pîvanên min suçe, şerma-fêhêtîya meribûnê ye.
Anadilde konuşmanın bir “hak” olduğu söyleniyor.
Hayır, ben buna katılmıyorum.
Anadil, bunun çok daha ötesi.
Hiç nefes almanın bir “hak” olduğunun söylendiğini duydunuz mu? Anadilin tartışılması bile bir suç, bir insanlık ayıbıdır…
AHMET TELLİ
Bêsilav û bêkelam em bigerin li kuçeyan
belkî bi me re ronî bibin hemû varoş
li dûv hefs dimînin, seqemên bizingar
dostên ku em navê wan nizanin dimînin bi tenê
em wan dixin dilê xwe, wan germ dikin
em ê nebin qardiyan ji umrê xwe re her êvar
AKİF KURTULUŞ
EZ ZİMANÊ ZİKMAKÎ ME
BEN ANADİLİM.
İSMAİL BEŞİKÇİ
Nirxandina “zimanê zikmakî, li der dora têgiya mafên mirovan e” ne rasteqîn e… Ji ber kû mafên mirovan, di tekoşîna pêvajoya mirov û gelan de derketiye olê, lê belê zimanê zikmakî, girêdayî ya hebûna mirovan e. Mirov, bi zimanê dayikê xwe ve heye. Civakeke bê ziman tune ye, em nikarin tiştekî bi vî awayî bifikirin.
Asîmîlasyon û zordestî ya kû li ser zimanê zikmakî ve tê meşandin, ew li ser nasnamê mirov û civak re êriş e. Armanca va êrişê, xulamkirina mirov û civak e… Ji ber vê yekê jî, tekoşîna himberê van êrişan, ji bo mirov û ji bo civakan pêvajoyên xwezayî ye.
Anadili insan hakları kavramı çerçevesinde değerlendirmek doğru değildir. İnsan hakları, insanların, halkların mücadele sürecinde kazandıkları haklardır. Anadil ise varoluş halidir. İnsan anadiliyle birlikte var olur. Dilsiz bir toplum düşünülemez.
Anadile baskı, asimilasyon çabaları insanın, toplumun kimliğine karşı yapılan saldırıdır. Bu saldırı insanı, toplumu köleleştirmeye yönelik bir saldırıdır. Bu saldırılara karşı mücadele etmek, insanlar için, toplumlar için doğal süreçlerdir.
ŞÜKRÜ ERBAŞ
GULFIROŞ
Ez jı xew rabûm, gulfıroşek di,
Pır gelek şa bûm, gul bı dıl dıdi
Gul bı dıl dıdi.
Hebû me yek dıl, tev jan û kul bû
Ne bûme bawer, gul bı dıl dıdi
Gul bı dıl dıdi.
Bazar me kır go, ser bı ser nadım
E gulperest bi can u dıl dıdi
Can u dıl dıdi.
Mın go, ki dıdi, can û dıl bı gul?
Go ev bazar e, dıl bı kul dıdi
Dıl bı kul dıdi.
Mın can û dıl dan, dıl kırye qerin
Go ho Cegerxwin, dıl bı gul dıdi
Dıl bı gul dıdi.
GÜL SATICISI
Bir gül satıcısı gördüm uyandığımda
Çok sevindim, gülü kalbe değişeceğine
Gülü kalbe değişeceğine.
Bir kalbimiz vardı, hastalık ve yara dolu
İnanamadım önce, gülü kalbe değişeceğine
Gülü kalbe değişeceğine.
Pazarlık ettik, “takas etmem” dedi;
“Güle tapan canını da verir üstüne
Canını da verir üstüne.”
Sordum: “Can ve kalbini kim değişir bu güle?”
“Pazarlık bu” dedi. “Yaralı ya kalbin
Yaralı ya kalbin.”
Canımı da kalbimi de verdim, kalp seslendi:
“Hey, Ciğerhun bir güle değişti kalbini
Bir güle değişti kalbini.”
Özgürlük Devrimi 1954
TEMEL DEMİRER
Demik berê, pir kevn da ez li dadgeha ewlekarîyê ya Diyarbekirê de dahatim darizandin. (Esas No:1997/ 297)
Qeziya, gotina ku min li wê derê got, çend sal borîn, îro li vira bi dengikî bilind carik din dibêm ku : Heta ku Kurman xa li Diyarbekirê bê “Me”, “lê”, “lê belê”, “ema”, “belam”, “feqet” , “tenê” bênin ziman, heta ku xa azad hîsbikin-werqilînin ez jî kurmancim.
Qedera wan, qedera, hatina min e jî. Qet neskinin, ku pêwîste min jî bi sizakin-ceza kin….
Çok eskilerde, Diyarbakır I. No’lu DGM’de (Esas No:1997/ 297) yargılanırken dediğim şeyi; yıllar sonra, bugün, burada, bir kez daha yüksek sesle tekrarlıyorum:
Kürtler, Diyarbakır’da kendini “Ama”sız, “Fakat”sız, “Ancak”sız özgür hissedene değin ben de Kürt’üm.
Onların kaderi benim de kaderim, geleceğim; hadi gerekiyorsa bunun için beni de cezalandırın…
ABDULLAH AYDIN
Çawa kû kûlîlk li ser dara xwe xweşik e, birayê min Kurd jî wisa bi zimanê dayika xwe ve xweşik e… Bila bi zimanê dayika xwe bikene, bi zimana dayika xwe bigirî, bi zimanê dayika xwe ve xwe bîne ziman…
Em tiştên qedexe bişkînin. Va welatê de wek Dîcle, wek Firat, wek Çorûh bi hev re bicoşin û dest bidin hev, bi hevre hilweşin zeryayên mirovahiyê re…
Nasıl çiçek dalında güzelse, benim kardeşim Kürt de anadili ile güzeldir. Anadili ile gülsün, anadili ile ağlasın, anadili ile kendini ifade etsin.
Yasakları yıkalım. Bu ülkede Dicle gibi, Fırat gibi, Çoruh gibi birlikte coşalım ve insanlık okyanusuna kol kola, omuz omuza birlikte akalım.
ADNAN CAYMAZ
Em jî wan jî dizanin!
Ziman, qelên gelan e kû nayê hilweşandin. Ji berk û li wê derê; germbûna dayikan, bêhna nanê teze, evîn û xemgînî, heman tiştên derbarê jiyanê heye.
Divê bê zanîn kû; her “zimanê kû nayê zanîn” di rastiya xwe de deng û basên ya gelên Anatoliya ye. Li himberê çandeke yek reng kû ji me tê xwastin; Êrmenî, Kurd, Suryanî, Laz, Çerkez û gelên din kû li ser vê axê jiyane û hîn jî dijîn, bi biratiya zimanê van gelan ve wê xwe bide jiyandin.
Em jî wan jî dizanin!
Kurdî ne “zimaneke nayê zanîn” e. TRT 6 kû bi televizyonê dewletê ye û heman demê de Kurdî weşan dike, di zanîngehê me kû perwerdeyên xwe li ser “Ziman û Wêjeyê Kurdî” ye, emê wana çawa binav bikin?
Her çiqas em fam nekin jî, kilamên kû dilê me dişewitîne, bi Kurdî ye… Kaxizên fermî ya dadgehê kû zimanê Kurdî wek “zimanekî nayê zanîn” bin av kiriye, ew kaxiz belgeyeke asîmîlasyon e, durûtî ye û îkarê ye.
Ez dikim zimanê zikmakî ya gelan biparêzim; bila ev jî bibe rik; ji kesên kû nirxên çandî tunê dikin û tune dihesibînin, bibe rik ji kesên kû dewlet dikin dewletê nijadperestî, kesên kû dewlet dikin dewletê olekî, kesên kû dewlet dikin dewletê birdoziyekî.
Ji ber kû wateya parastina zimanê zikmakî ya gelekî, wateya parastina zimanê dayika xwe ye… Ji bo radestiyê vê mafê, ne hewceye em bibin rewşembir an jî hunermend… Ji bo vê yekê şert û mercên mirovbûn têrê dike…
Biz biliyoruz onlar da biliyorlar!
Dil, bir halkın yıkılmaz kalesidir. Çünkü onda; anne sıcaklığı, taze ekmek kokusu, sevda ve hüzün, yani yaşama dair ne varsa o vardır.
Bilinmelidir ki; her “bilinmeyen dil” aslında tüm Anadolu halklarının çağıldayan sesidir. Dayatılan tek tip kültüre karşı, bu topraklarda yaşamış ve yaşayan Ermenilerin, Kürtlerin, Süryanilerin, Lazların, Çerkezlerin ve daha birçok halkın dili, binlerce yıllık kardeşliğiyle yaşamaya devam edecek.
Biz biliyoruz onlar da biliyorlar!
Kürtçe “bilinmeyen bir dil” değildir. Kürtçe yayın yapan devletin televizyonu TRT Şeş’i, üniversitelerimizde açılan Kürt dili ve Edebiyatı bölümlerini nasıl anlamlandıracağız.
Anlamasak da içimizi yakan türkülerin birçoğunun yakıldığı dil Kürtçedir. Kürtçenin” bilinmeyen bir dil” olarak kayıt altına alan mahkeme zabtı, inkâr ve asimilasyon ikiyüzlülüğünün belgesidir.
Tüm kültürel değerleri yok edip hiçe sayan, devleti herhangi bir dinin, ırkın veya ideolojinin devleti haline getirenlere inat, halkların anadilini savunmaya devam edeceğim.
Çünkü bir halkın anadilini kullanma özgürlüğünü savunmak demek kendi anadilini savunmak demektir. Bu hakkı teslim etmek için ne aydın ne de sanatçı olmak gerekmez. Bunun için insan olmak yeterlidir.
MEHMET ÖZER
Ez wek şoreşger û rewşembireke di nav gelê Tirk de dibêjim kû; li himberê hemû zorbazên li ser rûyê erdê re, neberamberiyan û neheqîyan re disekinim… û zimanê xwe ya himberderketinê, bi zimanê gelê Kurd ve ava dikim… Û bê rawest gelê Kurd û rizgariya zimanê wî diparêzim û dibim zimanê wî… Fermana mijo û dilê min ew tişt e…
Ez xortê Kurd im…
Türk halkından devrimci bir aydın olarak yeryüzünün tüm zorbalarına, eşitsizliklerine, haksızlıklarına karşı itiraz dilimi Kürt halkının diliyle kuracak ve usanmadan Kürt halkını ve onun dilinin özgürlüğünü savunacak ve dili olmayı sürdüreceğim. Aklım ve yüreğim bunu buyuruyor.
Ben Kürt genciyim…
DEWRAN
Jiyan
Xevna miriné ye delal a min
Em hev re dibınin
Aven çiyanın wekı drazén
Dar şiyar dibin
Kum e nérınıye, deyındar di bin ji bo wan
Em dimirin
Yekeydin cihé me de bide
Adnan Satıcı
YILMAZ DEMİRAL
Ez ê li vir gotarekê pêşkêş bikim; wê çawa be ez jî nizanim, lewre ez ê “bi zimanekî ku nayê zanîn” bipeyvim…
Her wisa nizanim dema ku ez li vir bi zimanekî ku nayê zanîn napeyvim:
Ma qey ji ber vê ye
Tim li ser aştiyê
Tim li ser azadiyê
Tim li ser Diyarbekir û Wanê
Tim li ser Lîcê û Farqînê difikirim;
Ma qey ji ber vê ye ku li ser zimanê min tim navên wekî Bêrîvan, Baran, Rojbîn, Dîlan hene…
Lê baş e ku ez ê li vir bi zimanekî ku nayê zanîn nepeyvim;
Her wiha baş e ku tu kes wê guh nede van peyvan!
Burada bir konuşma yapmayacağım; çünkü nasıl yapılır bilmiyorum “bilinmeyen bir dil”de konuşma…
Ayrıca yine bilmiyorum ki, burada bir bilinmeyen dilde konuşmazken:
Bu yüzden mi yoksa
Hep barışı
Hep özgürlüğü,
Hep Diyarbekir’i, Van’ı,
Hep Lice’yi, Silvan’ı düşünüyorum;
Bu yüzden mi yoksa, hep dilimde Berivan, Baran, Rojbin, Dilan…
Ama neyse ki ben burada, olmayan bir dilden bir konuşma yapmayacağım;
Ve ne iyi ki hiç kimse bu konuşmayı dinlemeyecek!
OKTAY ETİMAN
Di vê welatê de kedkaran re, jinan re, endamên ol û mezhebên cûda re, Kurda re û hin civakên kû ne Tirk in ji wan re, di demeke dirêj pê de, zordestiyên cûda cûda pêk tê. Kedkarên kû mafên wan ji destê wan tê girtin, tevî hin komên civat kû di heman rewşê de ne, ji bo kû van zordestiyan ji olê rakin, heya naha tekoşîneke demdirêji dimeşînin. Kurdên ku di nav va civatan da cih digirin jî bir armanceki serkeftî rabûne ser pî û berxwe didin. Heke Kurd zimanê xwe ya zikmakî nikaribin biaxivin, ev qedexeyê dervahî mirovahiye ye. Daxwaza Kurdan ku ji bo van tiştan ji olê rabin, ber dîrok û ber wijdana mirovahiyê de daxwazeke meşrû ye. Gorî min divê Kurd jî weke gelên din dikarin bi awayekî azad, bi zimanê xwe ve biaxivin.
Bu ülkede emekçilere, kadınlara, farklı din ve mezhep mensuplarına,
Kürtlere ve Türk olmayan bazı başka topluluklara uzun zamandan beri
değişik biçimlerde baskılar yapılmaktadır. Hakları gasp edilmiş
emekçiler ve diğer toplum kesimleri bu baskıları ortadan kaldırmak
amacıyla öteden beri mücadele etmektedirler. Bu toplum kesimleri
arasında yeralan Kürtler de kendilerine yönelik baskıları aşabilmek
için ayağa kalkıp direnmişlerdir. Kürtler doğdukları andan itibaren
duymaya başladıkları dili herhangi bir kısıtlama olmaksızın
kullanamıyorlarsa bu insanlık dışı dil yasağı uygulamasının
kaldırılması talebi tarih ve insanlığın ortak vicdanı açısından
kesinlikle meşrudur. Kürtlerin de kendi dillerini dünyanın başka
bölgelerinde yaşamakta olan öteki halklar gibi özgürce konuşabilmeleri
gerektiği kanaatindeyim.
AYDIN ŞİMŞEK
Ji bo kû gelê Kurd bişînin mişextiya tunebûnê, zimanê gelê Kurd înkar dikin… Lê tunebûnê birayê gelên Tirkiye yê ya bastan gelê Kurd, tunebûna me ye jî… Wijdana min her tim cem gelê Kurd û cem zimanê wî ye…
Kürt halkının dili inkar edilerek, Kürt halkı hiçliğe sürgün edilmek isteniyor. Türkiye halklarının kadim kardeş halkı Kürtlerin hiçliği bizimde hiçliğimizdir. Vicdanım her zaman Kürt halkının ve onun dilinin yanında olacaktır.
DEVRİMCİ 78’LİLER FEDERASYONU
Me bi dıwanzdeh ilone müza serme va dest bi colakyen xwe yen du zmani kir u ye vir ha ji bidome
Etkinliklerimizi iki dilli yapmaya 12 eylül utanç müzesiyle başladık. Sürdüreceğiz.
HÜSEYİN TAKA (SDP)
Li ser navê SDP’ê we tevan silav dikim.
Ji berk u; li Turkiyê înkara gele Kurd û nırxên gelê Kurd di dome, ez wek şoreşgerek Tirk, we şoreşgeran bi zimanê Kurdî silav dikim.
Çawa ku, em azadiya gelên cîhane dixwazin, em azadiya gelê Kurd jî dixwazın.
Bi vê sedemê em têkoşîna azadiya gelê Kurd destek dikin.
Bîji azadî, biratî û wekheviya gelan.
Silav û rêz.
SDP adına sizleri selamlıyorum.Türkiye devletinin Kürtlerin kolektif haklarını, anadil hakkını yok saymasına karşı, ben bir Türk devrimcisi olarak sizleri Kürt dilinde selamlıyorum.
Nasıl ki dünya halklarının özgür olmasını istiyorsak, Kürt halkının da özgür olmasını istiyoruz. Kürt halkının özgürlük mücadelesini destekliyoruz. Yaşasın halkların eşitlik, kardeşlik ve özgürlüğü.
Selam ve saygılarımla. (Sosyalist Demokrasi)
