Çeviri | Avrupalıların Ordusu* – II

AB’nin militaristleşme projesi olan PESCO’nun kurulmasından buyana bir yıl geçti; Birliğin silahlandırılması ve “Avrupalıların Ordusu” inşası devam ediyor. Son planlar gösteriyor ki, PESCO (Permanent Structured Cooperation – Kalıcı Yapılandırılmış İş birliği Savunma Antlaşması) çerçevesinde sadece Avrupa Sağlık Komandosu ve Askeri Lojistik Ağı oluşturulmak istenmiyor. İnsansız savaş araçlarının ortak bir şekilde geliştirilmesi ve daha efektif bir siber savaşının yürütülmesi de öngörülüyor. Federal Alman Hükümeti PESCO dolayısıyla Avrupa usulü İnsansız Hava Aracı’nın (İHA veya dron) geliştirilmesini de ele alıyor. Alman parlamentosu önümüzdeki yıl içinde bu konuda karar alması bekleniyor. Airbus ve ilişkide olduğu diğer AB şirketleri ile birlikte üretilen ve tasarım evresinde 80 Milyon Avro yutan İHA’ların şimdide silahlandırılması amaçlanıyor. Militaristleştirme planının maliyetine ilişkin yeni AB-Savunma Fonu 13 Milyar Avro’luk kısmı karşılayacak. Uzmanlara göre bu durum illegal. Planlanan “Avrupalıların Ordusu”nun 2030 yılında hazır olması hedefleniyor.

PESCO (Permanent Structured Cooperation)

Yaklaşık olarak bir yıl önce resmi olarak başlatılan AB-projesi PESCO genel olarak ‘Avrupa Savunma Birliği’nin Çekirdeği’ olarak katagorize edilmektedir[1]. 25 AB ülkesi bu projeye dahil olmuş durumda; sadece 3 ülke projenin dışında kaldı: Yakın zamanda Birlik’i terk edecek olan Büyük Britanya; halkının 1993 yılında yapılan bir referandumda “Opt-Out” opsiyonu olarak AB-Militarizm politikasından çıkılmasına karar veren Danimarka; PESCO gibi militarist birlik projelerine katılımı, geleneksel askeri tarafsızlık ilkesi ile çelişki olarak gören Malta. Ancak Malta gibi aynı ilke ile hareket eden Avusturya, İsveç, Finlandiya ve İrlanda ise PESCO projesinde yer almayı tercih eden ülkeler oldular. Alman Federal Savunma Bakanlığı’nın tescil ettiği üzere; bütün PESCO-ülkeleri savunma bütçelerinin yıllık artışını gerçekleştirmekle ve silahlanma yatırımlarının arttırılması ile mükellef olacaklar; ek olarak bu ülkeler “savunma planlarını” sistematik bir şekilde diğer üye ülkeler ile “uyumlu hale getirme” noktasında hazır olmalıdırlar. PESCO, ulusal silahlanma planlarını kontrol eden CARD Projesi (Coordinated Annual Review on Defence – Yıllık Savunma İnceleme Koordinasyonu) ve 2021 yılından 2027 yılına kadar AB içinde multi nasyonal silahlanma projelerinin başlatılması için 13 Milyar Avro hazırlama görevi olacak olan EDF (European Defence Fund – Avrupa Savunma Fonu) gibi kuruluşlarca desteklenecektir. Alman Dışişleri Ofisi tarafından mali olarak teşvik edilen ve “PeaceLab” gibi yanıltıcı isimi taşıyan PR-Projesinde belirtildiği üzere; “CARD tespit edecek, PESCO planlayacak, EDF ise finanse edecek”[2].

Alman Öncülüğünde

PESCO çerçevesinde 34 tekil proje teşvik ediliyor; 2018 yılının Mart ayında kararı verilen 17 proje ve Kasım ayında üye ülkeler tarafından onaylanan diğer 17 proje. 6 alt proje ise Almanya tarafından koordine ediliyor. Örneğin buna örnek olarak; sıhhiye standartlarını birleştiren, AB’de sağlık hizmeti kapasitesini daha yakından koordine eden ve gelecekte AB-Angajmanları açısından ortak sağlık hizmetlerini hazırlayan bir Avrupa Sıhhiye Komandosu’nun (European Medıcal Command, EMC) oluşturulması. Sonuçta Berlin’de iddia edildiğine göre “kurtarma zincirinin iyileştirilmesi amaçlanacakmış”[3]. Yanı sıra Almanya, Avrupa Lojistik Ağı’nın (Network of LogHubs in Europe and Support to Operations) inşasını da üstlenmiş durumda. Bu kuruluş, Avrupalı askeri kıtaları pürüzsüz bir şekilde dünyanın başka bölgelerine doğru yer değiştirmelerinde görevli olacak. Almanya’nın öncülüğünde, her daim daha hızlı ve daha efektif bir şekilde müdahale edebilmek için AB’ ye bağlı Kriz Reaksiyon Güçleri’nin yapılandırılması hızlandırılıyor. Bunun yanında Berlin, AB-“Yetkinlik Merkezi-Eğitim Misyonu”nun inşasını yönetiyor. Bu kuruluşun AB’nin müdahale eğitimleri için askerleri hazırlaması amaçlanıyor.

Avrupa İHA’ları

Berlin tarafından yürütülen PESCO alt projeleri kapsamında söz konusu Avrupa İHA’larının işletilmesi yer alıyor (European Medium Altitude Long Endurance Remotely Piloted Aircraft System, MALE RPAS).

Alman-Fransa ortaklığının ürünleri olan yeni Avrupa savaş panzerinin ve Avrupa savaş uçağının geliştirilmesinin yanı sıra, Avrupa İHA’sının (Eurodrohne) inşası AB’de en önemli aktüel silahlanma planı; gelecek savaşının merkezi alanında ve prensip olarak Avrupa dışı şirketlerden bağımsız olarak sağlanması planlanıyor. Avrupa İHA’ları Airbus, Dassault ve Leonardo tarafından ortak üretilecek ve tanımlama çalışmasının yapıldığı ve çerçevesinin çizildiği geçtiğimiz iki yıl içinde 85,8 Milyon Avro’nun harcanmasına neden oldu. Önümüzdeki yıl içinde İHA’ların üretilmesi üzerine bir meclis kararı bekleniyor. Alman Ordusu bugünlerde 21 İHA’yı ve 16 Yer Kontrol İstasyonu’nu satın almayı planlıyor. Bunlardan ilk etap 2015 yılında teslim edilecek. Avrupa İHA’larının silahlandırılması mümkün olabilecek. Bu yılın bahar aylarında bir model bilgilendirme amaçlı sergilenmişti[4].

Siber ve Uzay Savaşı

Diğer PESCO alt projeleri, AB Kara Güvenlik Güçleri için silah sistemlerinin inşası ve geliştirilmesine adanmış durumda; Zırhlı Piyade Panzeri’nin tasarımına yoğunlaşma amaçlanırken ikinci olarak insansız savaş aracının (Unmanned Ground Systems) tasarlanması, üçüncü olarak AB içinde üretilen panzer savunma füzelerinin (EU Beyond Line Of Sight Land Battlefield Missile System) yaygınlaştırılması, Avrupa Güvenlik Güçleri içinde teşvik edilmesi planlanıyor. Yayınlanan raporlara göre bu alt proje tam olarak MBDA’nın Panzer Savunma Raketi’ne göre uyarlanmış durumda; MBDA’da Airbus, BAE Systems ve Leonardo yer alıyor. PESCO, şirketlere yardım ederek ABD ve İsrailli rakiplerinin Avrupa pazarından bir nebze olsun uzaklaşmalarını sağlayacak[5].  Diğer alt projeler, siber savaşların yürütülmesi için kapasitelerinin gelişmesine hizmet edecek; bir diğerinde ise elektronik savaş yönetiminin geliştirilmesi için AB-Birimi’nin kurulması amaçlanıyor. Aynı zamanda askeri bir uzay gözetiminin kapasite anlamında oluşumu da planlamalar arasında. Tabii birde AB İstihbarat Okulu kurulacak. Gözlemciler okulun kurulması perspektifine kuşku ile yaklaşıyor. Gerçekte ise şimdiye kadar tek tek AB ülkeleri istihbarat çalışmalarını sıkı bir şekilde kontrol altında tutmak için titiz bir çaba harcadılar; elbette bu Almanya için de geçerli. Böylesi bir amaç sadece Yunanistan ve Kıbrıs tarafından yürütülüyor; büyük AB ülkeleri bu konuda açıkça uzak durmaktalar. Uzmanlar, böylesi bir projenin hayat hakkı bulup bulmayacağını zamanın göstereceğini belirtiyorlar. Geriye kalan PESCO planları için uzman çevrelerde yaygın bir kanı mevcut; “Avrupalıların Ordusu” ve onun bileşenleri bir on yıllık süreç içinde tam olarak hazır olmuş olacak – yani 2030 yılı civarında.

“Hukukun yıkıntıları üzerinden…”

PESCO-Silahlanma Projeleri’nin oluşturulması ve geliştirilmesinin EDF tarafından sağlanması mümkün. Ancak uzmanlara göre bu durum illegal. Bremenli hukukçu Andreas Fischer-Lescano Avrupa Parlamentosu Sol Parti Fraksiyonu için ele aldığı bilirkişi raporunda, bahsi geçen Fon’un (EDF) AB hukukuna aykırı olduğu sonucuna varıyor. Lizbon antlaşması, militarist yönelimlerin AB Bütçesi’nden finanse edilmesini yasaklıyor. AB Komisyonu ise, Fon’un sadece endüstri ve araştırmaları teşvik eden bir araç olarak sunarak bu yasağı baypas etmenin derdinde. Ancak Komisyon’un bu uğraşının başarısızlığa mahkum olacağını dile getiren bir çok uzman var. En nihayetinde EDF Fonu’nun ana hedefi, AB Savunma Kabiliyetini iyileştirmek[6]. Göttingen’den AB hukuku konusunda uzman olan hukukçu Alexander Thiele, Fon’un oluşturulmasının AB yasalarının “nitelikli ihlali” anlamına geleceğini dile getiriyor ve konunun Avrupa Adalet Divanı tarafından incelenmesi gereken bir dava olması gerektiğinin altını çiziyor. Fischer-Lescano’nun yargısı net; AB’nin militaristleşmesi hukukun yıkıntıları üzerinden gerçekleşiyor.

*Bu yazı 12.12.2018 tarihinde German Foreign Policy sitesinde yayımlandı ve AHM tarafından çevrildi.

 

[1] PESCO: Savunmada daha fazla ortaklık (Mehr Zusammenarbeit bei der Verteidigung) bmvg.de 11.12.2018.

[2] Sophia Besch: Avrupa Savunma Politikası: Şimdi sonuçlar zamanı! (Europäische Verteidigungspolitik: Jetzt geht’s um Resultate!) peacelab.blog 27.03.2018.

[3] Avrupa Sıhhiye Hizmetleri yakınlaşıyor (Europas Sanitätsdienste rücken zusammen) bmvg.de 11.12.2018.

[4] Sebastian Sprenger: Companies unveil ‚Eurodrone‘ model at Berlin Air Show. defensenews.com 26.04.2018.

[5] Sebastian Sprenger: With nod to Paris, MBDA claims lead on EU tank-killing missile. defensenews.com 29.11.2018.

[6] Markus Becker: Hukukçular Savunma Fonu’nu illegal olarak değerlendiriyor (Juristen halten EU-Verteidigungsfonds für illegal) spiegel.de 10.12.2018.